संपूर्ण मराठी व्याकरण -लिपी ,महत्त्वपूर्ण शब्दांचे अर्थ समानार्थी शब्द प्राण्यांची राहण्याची ठिकाणे, एक शब्दाबद्दल शब्दसमूह

मराठी व्याकरण -लिपी ,महत्त्वपूर्ण शब्दांचे अर्थ समानार्थी शब्द  प्राण्यांची राहण्याची ठिकाणे, एक शब्दाबद्दल शब्दसमूह 

❇️ काही महत्त्वपूर्ण शब्दांचे अर्थ ❇️

● अढल : हुशार ,वाकबगार

● अन्नगुरु : खादाड

● अपट : पडदा, आडोसा

● अपलाप : सत्य लपविणे

● अपुत : अशुध्द ,अपवित्र

● अपेत : दूर गेलेला

● अबू : बाप

● अबाब : सरकारी कर

━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━

ज्याचा उच्चार करतांना जिभेचा कंठ, टाळू, मुर्धा, दात, ओठ, या अवयवांशी स्पर्श होतो त्यांना व्यंजन असे म्हणतात.

क, ख, ग, घ, ङ,

च, छ, ज, झ, त्र,

ट, ठ, ड, ढ, ण, त, थ,

द, ध, न, प, फ, ब, भ, म,

य, र, ल, व, श, ष, स,

 ह, ळ,क्ष,ज्ञ.

🔰🔸🔰🔸🔰🔸🔰🔸🔰🔸🔰🔸

⭕️ संपूर्ण मराठी व्याकरण प्रश्न ⭕️

1)  ...................... ! धोनी आऊट झाला.

   1) अरेरे    2) बापरे      

   3) अहो    4) अबब

उत्तर :- 1

2) ‘मुले गडावर चढतात’ या वाक्याचे वर्तमानकाळी नकारार्थी रूप शोधा

   1) मुले गडावर चढत नाहीत    2) मुले गडावर चढली नव्हती

   3) मुले गडावर चढणार नाहीत    4) मुले गडावर चढत नसतील

उत्तर :- 1

3) खाली दिलेल्या शब्दांच्या यादीतून एकाच अर्थाचे शब्द तीन वेगवेगळया लिंगात आढळतात. योग्य पर्याय लिहा.

   1) कन्या, दुहिता, पोरगी, बेटी    2) रुमाल, पगोटे, पगडी

   3) लोटा, लोटी, लाटणे      4) झरा, ओढा, नदी

उत्तर :- 2

4) पुढील शब्दाचे अनेकवचनी रूप ओळखा. – लेखणी

   1) लेखणे    2) लेख      

   3) लेखण्या    4) लेखी

उत्तर :- 3

5) नामे व सर्वनामे यांचे वाक्यातील क्रियापदाशी किंवा इतर शब्दांशी संबंध ज्या विकारांनी दाखविले जातात त्या विकारांना 

      .................. असे म्हणतात.

   1) वचन    2) लिंग      3) अव्यय    4) विभक्ती

उत्तर :- 4

❇️ मराठी व्याकरण - वाक्यप्रचार व अर्थ ❇️

● आकशाला गवसणी घालणे - अशक्य गोष्ट करुन पाहणे

● धिंडवडे निघणे - फजिती होणे

● आटापिटा करणे - खूप कष्ट करणे

● माया पातळ होणे - प्रेम कमी होणे

● वाऱ्यावर सोडणे - काही न विचारणे

● हातपाय गाळणे - धीर सोडणे

● गुळणी फोडणे - स्पष्ट सांगणे

❇️ समानार्थी शब्द ❇️

● परिश्रम = कष्ट, मेहनत   

● पती = नवरा, वर 

● पत्र = टपाल 

● पहाट = उषा  

● परीक्षा = कसोटी 

● पर्वा = चिंता, काळजी 

● पर्वत = डोंगर, गिरी, अचल 

● पक्षी = पाखरू, खग, विहंग

● प्रकाश = उजेड 

● प्रवास = सफर, फेरफटका, पर्यटन

● प्रवासी = वाटसरू

● प्रजा = लोक 

● प्रत - नक्कल

● प्रदेश = प्रांत 

● प्रवास = यात्रा    

● प्राण = जीव 

❇️ मराठी व्याकरण -लिपी  :

→ ज्या सांकेतीक खुणांनी आपण लेखन करतो त्यास लिपी असे म्हणतात.

→लिपीतील प्रत्यंक खुनेला अक्षर असे म्हणतात.

→लिपी हा शब्द लिप् या धातु पासुन तयार झाला आहे.(धातु मुळ शब्द) लिप् म्हणजे सारवणे, लिपणे, माखणे.

→मराठी भाषा ज्या लिपीमध्या लिहीतात त्यास मराठी बालबोधलिपी म्हणतात.

(बालबोध लिपीलाच देवनागरी लिपी म्हणतात.

→देवनागरी लिपी ही आर्य लोकांची लिपी होय.

→संस्कृत, मराठी, गुजराती, हिंदी, कन्नड, बंगाली, तमिळ, तेलगु इत्यादी भाषा

यांना देवनागरी लिपी म्हणतात.

→मराठी मध्ये ध्वनींना स्वतंत्र गर्ण असतात. (ध्वनी आवाज). 

→मराठी भाषा उभ्या आडव्या तिरप्या गोलाकार अशा रेशांनी बनलेली आहे.

→मराठी लिपी लिहण्याची पध्दत डावीकडुन उजवी कडे आहे.

❇️ प्राण्यांची राहण्याची ठिकाणे ❇️

● मधमाश्यांचे : पोळे

● घुबडाची : ढोली

● वाघाची : जाळी

● उंदराचे : बीळ

● कुत्र्याचे : घर

● गाईचा : गोठा

● घोड्याचा : तबेला, पागा

● हत्तीचा : हत्तीखाना, बरखाना

● कोळ्यांचे : जाळे

● सिंहाची : गुहा

● सापाचे : वारूळ, बीळ

● चिमणीचे : घरटे

● पोपटाची : ढोली

● सुगरणीचा : खोपा

● कोंबडीचे : खुराडे

● कावळ्याचे : घरटे

● मुंग्यांचे : वारूळ

❇️ एक शब्दाबद्दल शब्दसमूह ❇️

● कृतज्ञ : उपकार जाणणारा

● असंख्य,अमाप : संख्या मोजता न घेता येणारा

● मनमिळाऊ : मिळून मिसळून वागणारा

● वसतिगृह : विद्यार्थ्यांसाठी राहण्याची जागा

● गुप्तहेर : गुप्त बातम्या कढणारा

● विनातक्रार : कोणतीही तक्रार न करता

● दीर्घद्वेषी : सतत द्वेष करणारा

● कवयित्री : कविता करणारी

● तट : किल्ल्याच्या सभोवतालची भिंत

● स्वार्थी : केवळ स्वतःचाच फायदा करू 

   पाहणारा

● तुरुंग : कैदी ठेवण्याची जागा

● दानशूर : खूप दानधर्म करणारा

● दीर्घायुषी : खूप आयुष्य असणारा

● अतिवृष्टी : खूप पाऊस पडणे

● गुराखी : गुरे राखणारा

● निर्वासित : घरदार नष्ट झाले आहे असा

● अंगण : घरापुढील मोकळी जागा

● गवंडी : घरे बांधणारा

● चौक : चार रस्ते एकत्र येतात ती जागा

● शुक्लपक्ष : चांदण्या रात्रीचा पंधरवडा

समानार्थी शब्द 

कथा = गोष्ट, कहाणी, हकिकत

कठीण = अवघड

कविता = काव्य, पद्य

करमणूक = मनोरंजन

कठोर = निर्दय

कनक = सोने

कटी = कंबर

कमळ = पंकज, अंबुज, नलिनी, अळत, पद्म, सरोज, अंभोज, अरविंद, राजीव, अब्ज

कपाळ = ललाट, भाल, कपोल, निढळ, अलिक

कष्ट = श्रम, मेहनत

कंजूष = कृपण 

काम = कार्य, काज

काठ = किनारा, तीर, तट

काळ = समय, वेळ, अवधी

कान = श्रवण

कावळा = काक, एकाक्ष, वायस

कालांतराने = दिसामासा

काष्ठ = लाकूड

कासव = कूर्म, कामट, कमठ, कच्छप, कच्छ

किल्ला = गड, दुर्ग

किमया = जादू

कार्य = काम 

कार्यक्षम = कुशल, दक्ष, निपुण, हुशार

कारागृह = कैदखाना, तुरुंग

कीर्ती = प्रसिद्धी, लौकिक, ख्याती

कुतूहल = उत्सुकता

कुटुंब = परिवार

कुशल = हुशार, तरबेज  

कुत्रा = श्वान 

कुटी = झोपडी

कुचंबणा = घुसमट

कृपण = कंजूष

कृश = हडकुळा

कोवळीक = कोमलता

कोठार = भांडार

कोळिष्टक = जळमट

खण = कप्पा  

खल = नीच, दुष्ट, दुर्जन

खडक = मोठा दगड, पाषाण

खटाटोप = प्रयत्न

खग = पक्षी, विहंग, व्दिज, अंडज, शकुन्त

खड्ग = तलवार

खरेपणा = न्यायनीती

ख्याती = कीर्ती, प्रसिद्धी, लौकिक

खात्री = विश्वास

खाली जाणे = अधोगती 

खाटा करणे = आंबवणे

खिडकी = गवाक्ष

खेडे = गाव, ग्राम 

खोड्या = चेष्टा, मस्करी🌺

A) मोर - शिखी, नीलकंठ, केकी

B) मुनी - यती,योगी, महर्षी

C) मुलगा - सुत,नंदन, तनुज, आत्मज, तनय

D) मुलगी - सुता, तनया, आत्मजा,नंदिनी,दुहिता

E) मित्र - स्नेही, सोबती,सवंगडी, सांगाती